Van de wijs

Vroeger luisterde ik eens verbijsterd naar Kindurrrrun voor Kindurrrrun. Mijn verbazing betrof een jong, onschuldig ogend jongetje dat vol verve zong over ‘een meisje’ in zijn hoofd. Poepoe, die was vroegwijs!

Niet hij maar ik bleek van de wijs, want zo’n wijsneus was hij helemaal nog niet. Pas na de derde of vierde keer drong het tot me door wat hij écht zong: een ‘wijsje’ in mijn hoofd. Haha, nog ver voor de uitvinding van die vermakelijke ‘Mama Appelsap’-spraakverwarring hoorde ik al wat ik … wilde horen?

Edoch, de beleving van muziek gaat dieper dan de klankkleur van woorden. 
Op het eerste gehoor lijkt het fijn, zo’n wijsje in je hoofd. Maar stel dat het nooit meer ophoudt, die fantoommuziek? Bij te hard gedreun bij de buren kan je altijd nog waarschuwen, of desnoods de politie bellen. Maar de stemmen stillen in je hoofd, dat lukt alleen met de botte bijl.

Want ohoh, zelf heb ik er ook weleens last van, zo’n liedje dat je er niet uit gehamerd krijgt. Door een associatie die ik niet eens door heb, wordt het zomaar aangezet. Catchy klanken uit de jaren ’70 en begin jaren ’80, en ik sta weer onder die discobol en op de oplichtende tegels (uit Saturday Night Fever). Dat gebeurt bijvoorbeeld bij Santana - ‘Say it again’ - Santana.

Op het moment vermaak ik me met het boek ‘Musicofilia’ van Oliver Sacks, boordevol wonderlijke relazen over mensen en muziek. Mensen die hun muzikale vaardigheden abrupt zijn kwijtgeraakt of – nog bijzonderder – mensen die na een klap op het hoofd of een flinke val ineens over grote muzikaliteit lijken te beschikken. 

Wie het dagelijks leven allang niet meer in de vingers heeft (en vroeger veel piano heeft gespeeld), bezit soms nog wel het fingerspitzengefuhl die de notenbalken muzikale inhoud geeft. Droog op de bank of zelfs nog levensecht, aan het klavier. Zelfs als ze niet spelen, hoort men de bekende melodieën nog, soms uren achtereen. 
Ook mensen die bijna doof zijn, schijnen soms nog wel te kunnen genieten van galmen uit het verleden. Zelfs degenen bij wie door Alzheimer bijna hun volledige geheugen achterstevoren is uitgewist, kunnen zich vaak nog wel haarscherp herinneren welke muziek in hun leven een rol speelde.

Dus...waarom hebben we het eigenlijk altijd vol eerbied over ‘toekomstmuziek’? Onze belangrijkste toonzetting betreft juist de tunes van toen. Wij hebben een complete jukebox uit het verleden onder de hersenpan; muziek die een repertoire aan emoties met zich meebrengt. Vaak zonder dat je zelf door hebt waar het door komt.

Muziek, dat is een klankbord voor het leven. En daarna! 
Is het macaber dat ik al weet welk liedje ik graag wil laten horen op mijn begrafenis? ‘Bittersweet symphony’ van The Verve. Naar mijn idee een mooie nasmaak aan het leven. Een soort pure chocolade met sinaasappelvulling zeg maar. Of dat dan ook geserveerd moet worden bij de koffie, in plaats van die eeuwige plak cake? Tsja, over smaak valt te twisten. Maar dat blijft hopelijk nog even toekomstmuziek.