Whatsapp-wijsheid

Vroeger kreeg je postpapier voor je verjaardag. Vrolijk bedrukte blaadjes met bijpassende enveloppen, de voering in de kleur van de bloemetjes op de brief.

Vorige week kreeg ik een smartphone.

Het bezit van de zaak betekende niet automatisch de start van het vermaak. Want met een slimme telefoon heb je niet meteen de wijsheid in pacht om er mee om te gaan.

Gelukkig was een handige en nogal technische vriend graag bereid een handje te helpen. In sneltreinvaart installeerde hij een serie programma’s. In een handomdraai. Zonder draaien zelfs, maar louter met wat vegen over het venstertje. Dat gaf het woord ‘fingerspitzengefuhl’ een compleet nieuwe lading.

Direct de eerste werkdag ging het al mis. Van de overflow aan informatie was ik alles vergeten. Met het handige apparaat onder handbereik voelde ik me juist erg ónthand.

Maar nieuwsgierigheid doet wonderen. Met wat haperende ‘trials’ en nog veel meer ‘errors’ begon ik voorzichtig te ontdekken welke wereldwonderen schuil gingen onder het uitnodigend spiegelende oppervlakte van het HTC-scherm. Stille wateren hebben diepe gronden. Hoewel, stil?

Vanmiddag klonk er een onbekend gezoem. Een verdwaalde bij? Nee, het indringende bzzzz bzzzz kwam uit het spiksplinternieuwe belapparaat. Op goed geluk drukte ik op wat icoontjes.

“Hi, hier ben ik dan op Whatsapp” stond er in beeld.

Een vriendin die ik al ken van onze allereerste lessen boomroosvis.

“Hoi, wat leuk jou hier te treffen,” priegelde ik professioneel retour. Want hé, ik sta mijn vrouwtje op de nieuwe virtuele wegen. Typen met twee vingers had ik al aardig onder de duim. Oké, wel met de leesbril op de neus en de bureaulamp op volle sterkte om die piepkleine lettertjes te kunnen lezen.

Uit mijn ooghoek zag ik haar aankomen, de postmevrouw, kleddernat van de regen, een stapeltje brieven in haar hand. De ansichtkaart die ik van de mat opraapte, was half doorweekt, het adres een beetje uitgeveegd. “Groeten van het strand” stond aan de linkerzijde. Een dikke waterdruppel maakte het handschrift van de afzender nog karakteristieker dan het van oorsprong al is. In gedachten schoof ik even naast haar, onder zo’n rieten afdakje.

Terug in de realiteit greep ik weer naar mijn slimme communicator, waarop de vriendin inmiddels was uitgelogd. Ja, we leven in een snelle wereld. Mijn vingers lieten een inktspoortje na op een paar van de witte toetsjes. Haastige spoed…

Al die communicatiekanalen openen nieuwe flitsende werelden, toch hoop ik dat ze nog af en toe binnen komen vallen… die ouderwetse kaarten met een mooie postzegel van heel ver weg.

Auto-trance

Vrijdagmiddag, na een drukke week. Met de adrenaline nog gutsend door de aderen vraagt omschakelen naar ontspanning enige gewenning.Je geest vrij maken van alle opgedane ervaringen is ook best hard werken, maar ik doe mijn uiterste best. Welwillend.

Ik voel me veilig in het stalen cocon van mijn floating tank. Even geen remmingen, maar vrijheid blijheid. Het lukt steeds beter te relaxen. Bijna automatisch ga ik van links naar rechts, en weer terug. Heen en weer. De deinende golfbeweging laat de mooiste ideeën bijna vanzelf bovendrijven. Gedachten komen en gaan, en glijden van me af. Ik kan bijna voelen hoe ze mijn energiebanen voeden.

En als ik, eerst voorzichtig en dan steeds uitbundiger, probeer hoe mijn stem klinkt, word ik verrast in de melodieuze geluidskooi. De overmoed kaatst van de wanden naar me terug, en vult de hele ruimte met een gelukkige juich. 

In volle vaart het weekend tegemoet. Om me heen een mengeling van kleuren, in elkaar verweven, uiteenwaaierend tot een artistiek palet. Ik vlieg. En ook al is het dan ook zonder vleugels en niet al te hoog, het is een prachtige vlucht. 

Mijn ogen zien weidse vergezichten, klotsende golven, stralen licht. Concentratie is niet nodig. Een zachte stem wijst me de weg, leidt me in de juiste banen. Ik hoef niet anders te doen dan louter volgen. Go with the flow. Al een beetje in trance voor de weekendcadans. 

Dit is een good trip. Bijna hallucinerend. Op weg naar nergens. Ja toch, op weg naar even los van alles en iedereen. En dan… bestemming bereikt… sta ik op de oprit. Het einde van de autorit naar huis. 

Inburgering; zonder koffie, met geroezemoez

Waar komt toch dat cliché vandaan dat buitenlanders –mañaña, tempo doeloe – altijd zoveel trager zijn dan wij, Nederlanders? Op de dag dat mijn Turkse taalvriendin inburgeringsexamen moet doen, wil zij al om negen uur ’s morgens afreizen naar Amsterdam, terwijl ik twee uur later nog vroeg genoeg vind.

Al 20 minuten van tevoren staan we op het perron. Voor mij iets totaal nieuws, meestal kom ik pas op het allerlaatste moment aanrennen. Wie weet is het dan toch waar… dat alleen Nederlanders dat kunnen: omdat ze snel zijn?

Voor onze nationale logistieke trots gaat die kwaliteit helaas lang niet altijd op.

‘Vijf minuten vertraging’ meldt het bordje boven het perron, op de tijd dat de trein had moeten binnenrijden. Als we er eenmaal inzitten, de gele blauwgestreepte limousine over het spoor, krijgen we de melding dat we er het volgende station alweer uit moeten. Een treinstel uit de rails gelopen ergens onderweg.  Praktijkervaring Nederlandse cultuur nog voordat het examen begonnen is. Niet goed om de stalen zenuwen in bedwang te houden, maar dankzij een be’rijd’willige echtgenoot lukt het gelukkig toch op tijd te arriveren: over de snelweg.

Als mijn vriendin nog natrillend in  het examenlokaal is verdwenen, blijf ik - samen met tientallen kandidaten - achter in de wachtruimte, waar de koffiemachine het niet doet. Geen visitekaartje voor een land dat beweert een koffiecultuur te hebben. Waarom staat hier niet zo’n supersonisch George Clooney-apparaat?

Is het gek dat juist nu het Novilon, in gedekte tinten, me een beetje doet denken aan koffie met slecht doorgeroerde melk? Voorzichtig gluur ik om me heen. Dit zijn ze dus, de nieuwe Nederlanders. Al die gezichten vormen een palet van vele nuances bruin. Van bijna zwart tot … tsja koffie verkeerd, en sommige gezichten misschien net een tintje lichter dan normaal door de examenvrees. Een smeltkroes van kleuren, maar koffie ho maar!

De verbroedering is er niet minder om. Nervositeit is internationaal. Deze mensen, afkomstig uit talloze landen en hun gemeenschappelijke nieuwe taal nog nauwelijks machtig, verstaan elkaar. In woord of gebaar. De een woont in Utrecht, de ander in Zeist. Maar hoe leg je zonder enig referentiekader uit waar die plaatsnamen voor staan? Twee of drie jaar in Nederland; de verblijftijd hier is de graadmeter waarop men elkaar beoordeelt. Geroezemoes, eigenlijk best een mooi mysterieus woord. Vooral als je die laatste ‘s’ als ‘z’ uitspreekt.

Hoofddoekjes, gehaakte petjes. Soms voor de lol, soms voor de religie. En soms heeft het niet veel om het lijf. Een heel rijtje mannen in karakteristieke positie, benen wijd, druk bezig ter kruishoogte. Met de apps van hun mobielen wel te verstaan. Qua uitstraling volledig ingeburgerd.

Sommige mannen zien er nog zo exotisch uit - zelfs verkleed in jeans - dat ze zo teruggeplaatst zouden kunnen worden in de bushbush. Ojee, dat klinkt politiek verdacht.Zo’n karakteristiek ogende Afrikaanse man zetelt tegenover me, met een spannend knisperig pakketje op zijn schoot. De magie vervliegt zodra ik zie wat eruit tevoorschijn komt: Mariabiscuit.

Wapperende zwarte jassen vliegen voorbij, bij de oproep: NT2 startklaar. Geen idéé wat dat betekent. Dan schuift er een man met fonkelende ogen naast me. Een ondeugende steelse blik opzij. Hij komt uit Izmir in Turkije, woont vier jaar in Nederland en heeft een Nederlandse vriendin. Ach was ik maar zo’n 20 jaar jonger, had hij geen partner en was ik niet getrouwd. Reken maar dat het dan verder had kunnen komen dan dit vluchtige gesprekje. Hij moet óp voor Nederlandse conversatie, voor de vijfde keer. Hoe bestaat het dat hij al vier keer gezakt is, zo uit de losse pols doet hij het perfect.

Er ontstaat even wat commotie over de kandidatenlijst.

“Meneer Azoe, u bent toch al geweest?” meldt een pinnige mevrouw met blond uitgroeipluis.

“Oh nee, dat is Azdoed. Dat lijkt ook zo op elkaar!”

Verwarring alom. Ook voor ons, oude Hollanders, valt er nog veel te leren.

Vlak voor hij opstaat voor zijn vijfde toets, buigt de wonderschone Turk nog even naar me over. “Nederlandse vrouwen zijn als het weer, wisselend met de dag.”

Als je haar maar goed zit

Een paar dagen terug had ik een afspraak bij de kapper. Al maanden niet meer geweest na mijn proefmodelsessie bij de Amsterdamse kappersschool. Vlak voor vertrek ging de telefoon.

Het nummer dat ik niet mag laten rinkelen; een vriendin in een type echtscheiding waarvan iedereen ‘verknipt’ zou raken, wilde haar verhaal graag even kwijt. Ik wilde het ook graag even horen, alleen de klok tikte onbarmhartig door.

Toen ik eindelijk – veel te laat – aan het peddelen was geslagen op mijn mountainbike, stond er een wanhopige Aziatische op het fietspad.

“Mevlouw, kunt u even kijken of er een insect in mijn oog zit?”
Niets te zien, maar even blijven staan - medemenselijkheid kent geen tijd - en geadviseerd om met haar vingers naar het midden (de traanbuis) te wrijven. Stel dat er toch iets was (iets minuscuuls wat je niet kon zien met het blote oog), zou het er uit stromen.

Weer verder, in volle vaart. Had je gedacht. Tegenslag komt zelden alleen. Wegomlegging!

Opbrekerijen en groot materiaal op het fietspad, dus verder over een grindpad door het park. Supersmal. Net op dat pad reed een donkergekleurde moeder (met zo’n typisch geprononceerd lichaamsdeel op het zadel – sorry, maar zo was het) en haar – nog veel dikkere – zoon. In zo’n tempo dat het bijna knap werd om niet om te vallen. En grrr... ik kon er niet langs.

Eindelijk op de weg. Sprintje trekken. Totdat... stoplicht op rood. Het record roodblijvende stoplicht van de stad. Tandenknarsend kijken naar 3000 auto’s die voorbijvliegen. Zij wel!

Laatste stuk, door de stad. Slingerende fietsers, voetgangers die als kamikazestappers op het laatste moment voor je wiel springen. Oké op de zebra, maar dan kan je toch evengoed nog wel uitkijken?

De weg waar ik altijd inrijd, bleek ineens met een slagboom afgezet. “Voetpad” stond er in boze letters. Met wat gymnastisch duwwerk heb ik me er gewoon langs gewurmd.

Slechts drie minuten te laat rende ik de kapsalon binnen. Ik was trots.

In één beweging sloeg de kapster de lichtgroene knipmantel over mijn kleren. Terwijl zij al aan het werk was, wurmde ik me onder de bedekking uit mijn zwarte vest. En toen was het tijd voor relaxen. En af en toe even in de spiegel gluren naar het resultaat in opbouw.

Tevreden bekeek ik mezelf in de achteruitkijkspiegel die ze me na afloop van het werk presenteerde. Het was de moeite waard. Met de andere hand trok ze, met het routineuze gebaar van een goochelaar, het kapmanteltje weer van mijn schouders. En op dat moment zagen we allebei dat rode kaartje ‘uitverkoop’ dat nog achter aan mijn nieuwe shirt hing.

Leedvermaaksoap

Gisterenavond, lekker op de bank, weer eens genieten van een gouwe ouwe. De Truman Show, die weergaloze film met Jim Carrey in de rol van Truman Burbank, de typisch Amerikaanse braveburger-verzekeringsagent.

Ook de buren, de krantverkoper, de collega’s… stuk voor stuk acteurs. Geen vreemde formule, voor een film. Alleen, Truman heeft geen idee dat hij geen echt leven heeft, maar wordt gadegeslagen door een netwerk aan camera’s. Als hij ontdekt dat de blauwe hemel boven zijn hoofd niet oneindig is, maar een immens grote koepel met Big Brother in de top, is de ontgoocheling meer dan sky-high.

Terwijl mijn hoofd na afloop nog even doordenkt over die originele film-in-filmformule, zappen mijn handen al door naar het volgende net. Nieuwsuur; even omschakelen naar de realiteit.

Na een kort politiek statement over de opvolging binnen de PvdA komt er iemand in beeld van het VU medisch centrum in Amsterdam. Het duurt even voordat tot me doordringt waarover het gaat. Vooral omdat ik het eigenlijk niet geloof.

35 op afstand bestuurbare camera’s hebben twee weken lang gefilmd op de afdeling Spoedeisende Hulp. Mensen op hun zwakste momenten, bloed, gebroken armen, pijn, angst. Niet levensecht, maar het echte leven! Hoezo privacy? Hoezo ethiek?

En dat allemaal voor een nieuwe variant op reallife soap: '24 uur: tussen leven en dood'.

Zie ik binnenkort de buurman in beeld, kermend op een brancard? Leedvermaak krijgt op die manier wel een heel macabere lading.

PS. Stiekem hoop ik nog een beetje dat dit een goed geregisseerde éénaprilgrap wordt, die al ruim van tevoren wordt aangekondigd. Da’s pas écht een originele formule die het vast heel goed doet.

Vriezen of dooien?

Als kind had ik er al een hekel aan; verhalen met een open einde.

Als je urenlang geduldig hebt zitten wezen in het donker, heb je er toch recht op te weten of dat filmmeisje op het einde gaat trouwen, naar Amerika gaat emigreren of gewoon wel of niet dat vakantiebaantje krijgt? Dat geldt zelfs nog veel meer voor een boek. Bladzij voor bladzij bladerend naar de grote ontknoping die nooit komt, is verschrikkelijk teleurstellend en onbevredigend. Als een mop zonder clou.

Ook sprookjes vond ik meestal teleurstellend. Eerst werd je vol verwachting met de spannendste gebeurtenissen (een appel waarvan je dood kon gaan, een rozenstruik die honderd jaar kon groeien terwijl je zelf lag te slapen, een pompoen die veranderde in een koets) meegesleept, en tot slot doofde bijna ieder verhaal als een nachtkaars uit. Ze leefden nog lang en gelukkig. Ja, amehoela. Hoe lang? Hoe gelukkig? En, wat deden ze dan, om zo gelukkig te worden?

“Lekker juist, zo’n open einde,” zeggen degenen die het niet met me eens zijn. “Dan kan je fijn je eigen fantasie zijn gang laten gaan.” Maar is het niet juist een bewijs van ongebreidelde fantasie als je al die vragen kunt bedenken?

Mij lijkt het zo logisch dat je je in iets verdiept om erachter te komen hoe het afloopt. Niet zomaar een halve flard uit iemands leven in beeld of tekst, maar een kop-romp-staartmodel dat staat als een huis.

Een verhaal zonder plot is leesvoer zonder fijne nasmaak. Wat koop je voor dagen lang herkauwen op al die losse eindjes? Vragen vullen geen gaten.

Geef mij maar duidelijkheid; het kan vriezen of het kan dooien!

Oh, dat is geloof ik niet zo’n goed voorbeeld. Daar wil iedereen nu vast wel het antwoord op.

Winterkou? La vita e bella!

Vanuit de verte zag ik haar al komen. Vooral omdat haar rode jas fel afstak tegen het witwinterse landschap. Toen haar zware sneeuwschoenenstap naderde, werd het plaatje verder ingekleurd.

Een vrouw van middelbare leeftijd, haar grijs krullerige kapsel kennelijk nog dik genoeg om een muts overbodig te maken. Ondanks de glibberige ondergrond had ze een ferme tred en ze liet zich niet uit balans brengen door de dartele golden retriever om haar benen.

Overal had ik ze gezien, de bordjes: ‘honden aan de lijn’, maar dit beest liep los. Aanvankelijk had het me ook wat sneu geleken, zo’n gebod op vrijheidsbeperking met zoveel natuur om je heen. Totdat we bij de schaapskooi arriveerden. Want ja, honden en schapen zijn van nature niet bepaald elkaars beste vrienden. ‘We kunnen elkaar wel opvreten’ krijgt in die context soms een macabere lading.

Maar deze hondenbezitster leek de halsband bewust vergeten. Met een fototoestel in een ongehandschoende greep posteerde ze zich bij het hek om de grazende schaapskudde, uitgevoerd in perfecte schutkleur in de dikke sneeuw. Was het daarom dat haar hond holderdebolder voorbij sprong? Andersom waren de schapen direct alert - de koppen geheven, de oren gespitst.

“Bella,” riep de vrouw op hoge toon. “Ik wil vast foto’s maken voor de kerstkaarten voor volgend, eh dit jaar,” meldde ze aan ons en daarbij daalde haar stem een octaaf. Haar stijve vingers kregen de lens van de klikklakcamera niet goed open. Wij waren best bereid een handje te helpen en wat plaatjes te schieten met de onze. Maar hoe krijg je een hond en een schaap in de juiste positie?

Net toen we de hoop een beetje gingen opgeven en zij zich begon te verzoenen met standaardkaarten van een brandend kerstkaarsje of zoiets, ontstond er iets moois.

Een neus-aan-neusbegroeting door de tralies. Niks afdwingen, maar gewoon zijn gang laten gaan.

Nieuwsgierig, argeloos; de interesse was volledig wederzijds. Een prachtige personificatie van de bewering dat uitersten elkaar aantrekken.

De hondensnuit tegen de schapenkop deed denken aan de ‘kunik’, de neuswrijvende begroeting van de Eskimo’s. Brengt de koude het beste in ons boven? Zorgt samen dik onder het vriespunt voor warme gevoelens van verbroedering? In dat geval mag de winter nog wel even duren.